Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası’nın hazırladığı Peynir Altı Suyunu Katma Değerli Ürünlere Dönüştürülmesi Projesi Serhat Kalkınma Ajansı tarafından kabul edildi.
Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası’nın hazırladığı Peynir Altı Suyunu Katma Değerli Ürünlere Dönüştürülmesi Projesi Serhat Kalkınma Ajansı tarafından kabul edildi.
Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Demirci, proje ile Ardahan’da üretilen ve çevresel kirliliğe neden olan peynir altı suyunun katma değerli ürünlere dönüştürülmesini amaçladıklarını söyledi.
ATSO Başkanı Çetin Demirci, Ardahan’ın kaşar peyniri imalatı konusunda önemli bir potansiyele sahip olduğunu belirterek, şunları söyledi; "İl genelinde 26 adet süt ve süt ürünleri işletmesi bulunmakta ve yılda toplam 32 bin 202 ton süt işlenmekte. ATSO bünyesinde yapılan teknik incelemeler ve araştırmalar kapsamında yetkililer ve süt işletmeleri ile yapılan görüşmeler neticesinde süt işletmelerinin mandıra bünyelerinde arıtma tesisleri bulunmaması nedeniyle ÇED kapsamı dışında kalmak için süt işleme kapasitelerini düşük beyan ettiklerini değerlendirmekte ve fiili olarak işlenen süt miktarının bu rakamın 2 katı kadar olduğu tahmin edilmektedir. Fiili süt işleme sonucu, yaz aylarında maksimum 163 ton/gün, minimum 146/gün ton, kış aylarında ise maksimum 29 ton/gün, minimum 26 ton/gün peynir altı suyu oluşacağı değerlendirilmektedir. Bununla birlikte üretilen peynir altı suyu çabuk bozulduğundan uzun süre depolanamamakta, maksimum 2 gün içerisinde işlenmesi gerekmektedir. Ancak, ilde peynir altı suyunun işlenmesine olanak sağlayan tesislerin yokluğu nedeniyle ortaya çıkan peynir altı suyu değerlendirilememekte, büyük bir bölümü ne yazık ki arıtılmadan, kanalizasyon veya foseptik yoluyla doğaya karışmakta ve çevre kirliliğine neden olmaktadır. Önemli katma değer potansiyeli bulunan peynir altı suyu bir yandan üreticiler, bölge ve ülke ekonomisi bakımından ekonomik kayıp olurken diğer taraftan, çevreye verdiği zarar ile doğal çevrenin sürdürülebilirliği açısından büyük risk oluşturmaktadır” dedi.
Ardahan’da kullanılmadan çevreye atılan peynir altı suyunun günümüzde birçok kullanım alanı bulunduğunu ve oldukça yüksek katma değer sağladığını belirten Başkan Demirci; “Peynir altı suyundan elde edilen ürünler başlıca; laktoz, alkol, alkollü veya alkolsüz içkiler, protein tozu, laktik asit olarak sıralanabilir. Ayrıca, peynir altı suyu, yenilebilir ambalaj yapımı gibi üretim prosesleri için de kullanılabilmektedir. Peynir altı suyu genel olarak peynir altı suyu tozuna işlenmektedir ve whey olarak adlandırılan bu ürün birçok üründe katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Peynir altı suyunun en yaygın değerlendirme yöntemi olan peynir altı suyu yüksek işletme maaliyeti gerektirdiğinden küçük ve orta ölçekli işletmeler için daha ekonomik ve sürdürülebilir katma değer yaratacak ürünlerin üretimine ihtiyaç duyulmaktadır. Bir sütçülük artığı olan peynir altı suyunun katma değerli ürünlere dönüştürülerek değerlendirilmesi sonucu oluşan atıkları etkin kullanmak, çevre kirliliğini engellemek ve süt işletmeciliği sektörünün yasal, çevresel sürdürülebilirliği açısından önemlidir. Bir litre peynir altı suyunun doğrudan sulara karışmasıyla oluşan kirlilik miktarı, yaklaşık 3 kişinin bir günde yarattığı kirliliğe eşdeğerdir. Sekiz ton peynir altı suyunu değerlendirmeden döken bir süt işletmesi, 24.000 nüfuslu bir kentin yol açtığı düzeyde çevre kirliliğine neden olmaktadır.
Ardahan’da faaliyet gösteren işletmelerin büyük çoğunluğu peynir altı suyunu değerlendirmemekte ve arıtma tesisinin gerektirdiği yatırım ve işletme maliyetinden kaçınmaktadırlar. Bu durum ilde su ve toprak kaynaklarında ciddi kirlenmelere yol açmaktadır. Peynir altı suyunun farklı ürünlere dönüştürülerek değerlendirilmesini sağlayacak bir sürecin tesisi peynir altı suyunun ekonomik olarak değerlendirilmesinin yanında süt işletmelerinin neden olduğu olumsuz çevresel etkilerin azalmasını sağlayacaktır. Proje ile birlikte, araştırma-geliştirme ve üretim-geliştirme çalışmalarının yapılması ve bu bağlamda peynir altı suyundan, yarı sert peynir ve helva benzeri iki ürün ve bu iki ürünün farklı formülasyonlarının üretiminin gerçekleştirilmesi için üreticilere ürün işlem basamaklarının belirlenmesi amacıyla teknik destek ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesini hedeflenmektedir”.
Demirci, proje çıktılarının Ardahan, bölge ve ülke ekonomisine katkıları olması temennisinde bulunarak projeyi destekleyen SERKA ve projeye katkı sağlayan Ardahan Üniversitesi öğretim üyelerine teşekkür etti.
